Επίσκεψη της Αγγελικής Δαρλάση στη Λέσχη Ανάγνωσης με αφορμή το βιβλίο "Το Παλιόπαιδο"

Αγγελική Δαρλάση, Το Παλιόπαιδο, εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή, Πατάκης

(για να δείτε παρουσίαση του βιβλίου εδώ) 

"Φτώχεια δεν είναι μόνο η έλλειψη τροφής και στέγης.

Φτώχεια είναι το να αισθάνεσαι

Κανένας,

το να στερείσαι ταυτότητας".

Έτσι ξεκινά Το Παλιόπαιδο, το νέο βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση, για το οποίο επισκέφτηκε τη Λέσχη μας. Σε μια πολύ ζεστή ατμόσφαιρα στη Βιβλιοθήκη Κορωπίου, η συγγραφέας συνομίλησε μαζί μας και από κοινού μοιραστήκαμε τις εντυπώσεις και τους προβληματισμούς μας σχετικά με το βιβλίο.

   Το Παλιόπαιδο δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλίο. Βασισμένο και εμπνευσμένο από το El Sistema (ένα ισχυρό όπλο της Βενεζουέλας ενάντια στην παιδική και νενανική εγκληματικότητα, ενάντια στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό μέσω της μουσικής), δίνει το δικό του στίγμα στη σύγχρονη παιδική και νεανική λογοτεχνία, παρόλο που πρόκειται για ένα βιβλίο, χωρίς συγκεκριμένο ηλικιακό κοινό (μπορεί να διαβαστεί από πολύ μικρούς και πολύ μεγάλους). 

   Μέσα από έναν άκρως μεστό και σύντομο λόγο με μικρές φράσεις η συγγραφέας δίνει ένα πολύ δυνατό κείμενο. Ένα κείμενο που αγγίζει την καρδιά κάθε αναγνώστη ξεσηκώνοντας ανάμεικτα συναισθήματα τρυφερότητας, απογοήτευσης, θυμού, θλίψης, ικανοποίησης. Μέσα από τη ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής του πρωταγωνιστή, αλλά και όλων των παιδιών που ζουν σε αντίστοιχες συνθήκες, καθώς και μέσα από μετωνυμικές σχέσεις και "ποιητικές" στιγμές συνομιλίας του ήρωα με τ' άστρα, η Αγγελική Δαρλάση αποδίδει σφαιρικά πτυχές της ιστορίας και των ηρώων. Το εύρημα με το δανεικό, γκρίζο παλτό που πέφτει μεγάλο στον ήρωα, εκφράζοντας τον εσωτερικό του γκρίζο, θλιμμένο κόσμο, το παλτό που προς στο τέλος της ιστορίας τελικά του ταιριάζει, το μαύρο σύννεφο που καλύπτει το κεφάλι του μεταφορικά και κυριολεκτικά, το όνομά του - Φέλιξ- που αποκαλύπτεται στο τέλος και μεταφράζεται σε "ευτυχισμένος", η αυτοεκπληρούμενη προφητεία του να είσαι (;) τελικά Παλιόπαιδο, αποτελούν μόνο μερικά από τα στοιχεία - δείγματα ώριμης γραφής της συγγραφέα.

   Το καταπληκτικό όμως κείμενο της Αγγελικής Δαρλάση πλαισιώνεται και απογειώνεται από την εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή, που κάθε άλλο από συνηθισμένη είναι. Με την τεχνική του κολλάζ και με τη χρήση τριών χρωμάτων (των αποχρώσεων του μαύρου και του γκρίζου, με πινελιές κόκκινου), η εικονογράφος δίνει τη δική της εκδοχή στο κείμενο, η οποία δίνει πλούσια τροφή για σκέψη και συνειρμούς. Οι εικόνες συμβαδίζουν με το πνεύμα της συγγραφέως τόσο πολύ, που θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί πως οι δυο ρόλοι ταυτίζονται και ταυτόχρονα ολοκληρώνονται ο ένας μέσα από τον άλλο. Χωρίς να ξέρω πού να πρωτοσταθώ στα εικονογραφικά στοιχεία, αξίζει νομίζω να επισημάνω το μαύρο σύννεφο πάνω από το κεφάλι του Φέλιξ, που γίνεται ένα με τον ουρανό, τις κόκκινες λεπτομέρειες που τον περιγράφουν και τον εγκαταλείπουν σε συγκεκριμένες  και όχι τυχαίες στιγμές, τη βροχή που μετατρέπεται σε νότες και την απεικόνιση ενός όπλου, καθόλου συνηθισμένου σε βιβλία παιδικής λογοτεχνίας...

   Τελειώνοντας και χωρίς να θέλω να σας προκαταλάβω με περισσότερες προσωπικές ερμηνείες και επισημάνσεις, θα ήθελα να σημειώσω πως τελειώνοντας η συνάντησή μας με την Αγγελική Δαρλάση, μου ζήτησε να της πω τι δεν μου άρεσε στο βιβλίο της. Παρόλο που προσπάθησα, πραγματικά δε βρήκα τίποτα να της πω, παρά μόνο πως την ευχαριστώ που μου έδωσε τη δυνατότητα να διαβάσω κάτι τόσο ξεχωριστό και που λίγο εκεί στην άκρη της ψυχής μου κάτι άλλαξε...

Χρύσα Κουράκη